| 18 oktober 2016
Bij kanker gaat er iets mis met de celdeling. Het menselijk lichaam is opgebouwd uit cellen, waarin erfelijk materiaal zit. Die cellen vermenigvuldigen zich steeds, zodat afstervende cellen vervangen kunnen worden door nieuwe.
Maar soms loopt dat verkeerd. Dan ontstaan er foute cellen die samen een kwaadaardig gezwel vormen: een tumor. De medische term is een carcinoom.
Wat is borstkanker?
Bij borstkanker is er sprake van kanker in en om het borstweefsel. De medische term voor borstkanker is mammacarcinoom. Mamma betekent borst. Bij het overgrote deel van de vrouwen begint de ziekte in de melkgangen. Meestal gaat het om kanker in één borst.
Het is de meest voorkomende vorm van kanker onder vrouwen. Ieder jaar komen er in Nederland zo'n 14.500 vrouwen (en circa 100 mannen) met deze ziekte bij. Vanaf je 35e loop je een verhoogd risico, maar vooral na de overgang neemt de kans op borstkanker flink toe. Tweederde van alle patiënten is 50 jaar of ouder als de diagnose gesteld wordt.
Oorzaken borstkanker
Over de oorzaken van borstkanker doen veel fabels de ronde, zoals dat je het zou krijgen van deodorant of het dragen van een beugelbeha. Veel mensen denken dat borstkanker altijd erfelijk is, maar dat geldt maar voor 5 à 10 procent van de vrouwen die borstkanker krijgen. Meestal is de oorzaak van borstkanker niet bekend.
Risicofactoren
Er zijn risicofactoren die de kans op borstkanker vergroten, maar het is niet zo dat je altijd borstkanker krijgt als je een bepaalde risicofactor voor jou geldt. Andersom zijn er patiënten met borstkanker waarbij niet duidelijk is welke risicofactor een rol gespeeld zou kunnen hebben. Het ontstaan van borstkanker heeft te maken met een combinatie van factoren.
De vrouwelijke geslachtshormonen hebben invloed op de kans op borstkanker. Hoe langer je bent blootgesteld aan oestrogeen en progesteron, hoe groter je risico op borstkanker is. Vrouwen die voor hun 12e begonnen te menstrueren en laat in de menopauze kwamen, geen kinderen hebben gekregen of na hun 35e kinderen kregen, lopen meer risico. Bovendien verhogen de anticonceptiepil en hormoonpreparaten tegen overgangsklachten het risico op borstkanker. Laat voor het eerst ongesteld worden en vroeg in de overgang komen, een zwangerschap op jonge leeftijd, meerdere kinderen krijgen en langdurig borstvoeding geven, verlaagt het risico op borstkanker juist.
Daarnaast spelen leefstijlfactoren een rol. Het verband tussen voeding en borstkanker is nog niet duidelijk. Wat wel bekend is, is dat overgewicht, alcohol en roken het risico op borstkanker vergroten. Beweging vermindert juist de kans op borstkanker. Borstkanker komt vooral voor bij vrouwen van 50 jaar en ouder.
Symptomen bij borstkanker:
Deze veranderingen in de borst kunnen wijzen op borstkanker:
Een knobbeltje.
Een kuiltje.
Verandering van de tepel: roodheid, schilfertjes, sinds kort ingetrokken, vochtafscheiding, een streng(etje) naar de tepel.
Warm aanvoelende borst met rode verkleuring.
Slecht genezend plekje.
Pijnlijke plek.
Zwelling in de oksel
Het borstweefsel voelt altijd wat bobbelig aan. Ook vlak voor de menstruatie voelen je borsten vaak anders aan dan in de rest van de maand. Bovendien kunnen knobbeltjes en de andere genoemde veranderingen een onschuldige oorzaak hebben. Toch is het verstandig om met veranderingen in de borsten voor de zekerheid altijd naar de huisarts te gaan. Hoe vroeger je borstkanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing.
Diagnose
De huisarts onderzoekt de borsten en lymfeklieren. Indien nodig, verwijst hij je door naar een chirurg of mammapoli. Veel ziekenhuizen hebben een mammapoli, een speciale polikliniek met allerlei specialisten waar je op een dag verschillende onderzoeken ondergaat. Vaak krijg je dezelfde dag de uitslag.
De onderzoeken kunnen bestaan uit:
(Nog een keer) lichamelijk onderzoek.
Mammografie: röntgenfoto van de borst.
Echografie: arts beweegt een apparaatje over de huid dat geluidsgolven uitzendt. Zo maakt de arts foto’s van organen en weefsels.
MRI-scan.
Punctie: weefselcellen en/of vocht worden opgezogen met een holle naald, zodat deze bekeken kunnen worden.
Biopsie: arts neemt een stukje weefsel weg, zodat het onderzocht kan worden.
Mocht er een kwaadaardige tumor ontdekt worden, dan is er vervolgonderzoek nodig om te zien of er uitzaaiingen zijn en hoe ver de tumor zich uitgebreid heeft.
Behandeling borstkanker
De meestvoorkomende behandelingen bij borstkanker zijn:
Een operatie: bij een derde van de patiënten moet de hele borst verwijderd worden. Bij tweederde van de vrouwen wordt de tumor en omliggend weefsel verwijderd (borstsparende operatie). Soms worden ook de lymfeklieren in de oksel oepratief verwijderd.
Bestraling (radiotherapie): de kankercellen worden met behulp van straling gedood.
Chemotherapie: behandeling met medicijnen die de celdeling verstoren of de kankercellen vernietigen.
Hormoontherapie: behandeling die de werking van oestrogeen tegengaat.
Doelgerichte therapie: medicatie die alleen de tumorcellen aanpakt en de gezonde cellen met rust laat.
Vaak bestaat de behandeling uit een combinatie van de bovenstaande opties.
Wat is de kans op genezing?
Als je te horen krijgt dat je borstkanker hebt, stort je wereld in. Veel patiënten willen vooral één ding weten: hoe liggen mijn overlevingskansen? Dit wordt onder meer bepaald door het type borstkanker.
Sommige vormen van borstkanker zijn namelijk agressiever dan andere. Verder hangt het af van het stadium waarin de ziekte zich bevindt. Hoe groter de tumor en hoe verder de uitzaaiingen, hoe slechter de vooruitzichten. Daarom is het ook zo belangrijk om er vroeg bij te zijn.
Heel in het algemeen kun je zeggen dat de gemiddelde overlevingskansen na vijf jaar momenteel rond de 80 procent schommelen. De tienjaarsoverleving ligt op 69 procent.
