| 11 maart 2020
Er zijn maar weinig mensen die het nog nooit hebben gehad: koorts. Wat is koorts en is een te hoge of lage lichaamstemperatuur eigenlijk gevaarlijk? Zeven vragen én de antwoorden over lichaamstemperatuur.
1. Wat is een normale lichaamstemperatuur?
De meeste mensen denken dat een lichaamstemperatuur van 37 graden Celsius 'normaal' is. Dit is slechts een gemiddelde van normale lichaamstemperaturen. Je lichaamstemperatuur zal er zo'n 0,6 graden Celsius onder of 0,6 graden Celsius boven zitten. Gedurende de dag zijn er ook schommelingen in temperatuur. In de vroege ochtend is je temperatuur het laagst. Laat in de middag het hoogst, soms oplopend tot 37,7 graden Celsius. Dit hangt van verschillende factoren af. Zo is lichaamstemperatuur onder andere heel gevoelig voor hormonen en is de temperatuur van vrouwen die ovuleren hoger.
2. Hoe kun je je lichaamstemperatuur opmeten?
Op verschillende plekken op je lichaam is je temperatuur te meten. In je mond, oor, oksel of rectaal (via de anus). Ook zijn er tegenwoordig thermometers waarmee de temperatuur op het voorhoofd kan worden gemeten. Meet nooit je lichaamstemperatuur nadat je net gerookt, gegeten of iets kouds of warms gedronken hebt, maar wacht zeker twintig tot dertig minuten. Je meting zal anders niet betrouwbaar zijn. Dat is ook het geval als je net hebt gesport of een heet bad hebt genomen.
3. Wat is koorts?
Als de lichaamstemperatuur hoger is dan 38 graden Celsius wordt er gesproken van koorts. Het is een reactie van het lichaam op een infectie met virussen of bacteriën. De koorts helpt de infectie te bestrijden. Bij een hogere temperatuur groeien virussen en bacteriën minder goed. Gedacht wordt dat het afweersysteem beter werkt bij koorts, maar dat is (nog) niet bewezen.
4. Hoe hoger de koorts, hoe ernstiger de ziekte?
De hoogte van je lichaamstemperatuur zegt weinig over de ernst van de ziekte. De koorts verdwijnt zodra de ziekte is bestreden. De meest betrouwbare manier om te kijken of je koorts hebt, is rectaal. Eenmaal per dag de temperatuur meten is voldoende. Schommelingen gedurende de dag zeggen namelijk niet zo veel. Belangrijker is om ook goed op te letten op symptomen als sufheid en benauwdheid.
5. Krijgt iedereen op dezelfde manier koorts?
Het verschilt per persoon. Koorts verloopt bij geen patiënt hetzelfde. Bij de ene persoon loopt de lichaamstemperatuur gemakkelijk en snel op tot 40 graden Celsius. Er zijn ook mensen die nooit koorts hebben en je hebt mensen met hoge pieken.
6. Is een te hoge lichaamstemperatuur gevaarlijk?
Koorts kan niet zoveel kwaad. In de meeste gevallen is het ook niet nodig de koorts te verlagen. Als je pijn hebt of je erg ziek voelt, kun je eventueel een paracetamol nemen. Het hoeft niet zo te zijn dat de lichaamstemperatuur daardoor daalt. Ook in het geval van een hitteberoerte, oftewel een zonnesteek, kan de lichaamstemperatuur oplopen. Iemand met een hitteberoerte is te warm en uitgedroogd en deze combinatie kan gevaarlijk zijn.
7. Is een te lage lichaamstemperatuur gevaarlijk?
Een abnormaal lage lichaamstemperatuur kan gevaarlijk én zelfs levensbedreigend zijn. Een lage lichaamstemperatuur kan optreden door blootstelling aan kou, een shock, alcohol- of drugsgebruik, maar ook door stofwisselingsziektes zoals diabetes. Er wordt gesproken over onderkoeling als de centrale lichaamstemperatuur (de hoogste temperatuur midden in de romp) zo laag is dat de stofwisseling in gevaar komt. Bij pasgeboren baby's, ouderen en kwetsbare mensen kan een lage lichaamstemperatuur wijzen op een infectie. Een ernstige infectie, zoals sepsis, kan ook leiden tot een abnormaal lage lichaamstemperatuur.
Koortswerende middelen
Als je koorts hebt, is het eigenlijk niet nodig om medicijnen te nemen. Voel je je heel ziek, heb je pijn of de griep? Dan kun je eventueel paracetamol innemen. Hierdoor zal je niet sneller beter worden. Het kan wel zo zijn dat de lichaamstemperatuur hierdoor iets daalt waardoor je je misschien ook iets beter zal voelen.
