| 20 december 2018

Randy Gardner is sinds 1964 de officiële wereldrecordhouder wakker blijven. Hij hield het 11 dagen en 24 minuten vol. Tegenwoordig weigert het Guinness Book of Records mee te werken aan nieuwe recordpogingen. Zo weinig slapen is immers bepaald niet gezond. Het kan bijvoorbeeld deze gevolgen hebben.

Hoewel mensen gemiddeld een derde van hun leven slapend doorbrengen, is er eigenlijk nog maar weinig bekend over het exacte nut van slaap. Slaap is in ieder geval een soort onderhoudsbeurt. ’s Nachts krijgen je lichaam en geest de kans om bij te komen van de dag. Slaap je te weinig, dan herstel je lichamelijk en psychisch onvoldoende.

Ongelukken

Volgens een conservatieve schatting van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersongevallen speelt bij 10 à 15 procent van de verkeersongevallen vermoeidheid een rol. Als je moe bent, neemt je concentratie af en reageer je minder snel. Bovendien raak je sneller geïrriteerd, neemt je coördinatie af en verwerk je informatie langzamer. Dit zorgt ervoor dat je rijvaardigheid afneemt.

Onderzoeken waarbij vrijwilligers wakker werden gehouden of een lange rit moesten maken in een rijsimulator, toonden aan dat je van vermoeidheid een slechtere chauffeur wordt. Vermoeide proefpersonen kunnen minder goed koers houden, overschrijden vaker de zijlijn en maken grotere en abruptere stuurcorrecties. Ook reageren ze minder accuraat als hun voorganger snelheid mindert.

Slechter leren

Slaap speelt een belangrijke rol bij denken en leren. Een slaaptekort beïnvloedt deze cognitieve processen op verschillende manieren. Als je moe bent, kun je minder goed nadenken en je aandacht ergens bijhouden en ben je niet zo alert. Het zorgt voor een slechtere concentratie. Bovendien neemt je vermogen om problemen op te lossen af. Dit maakt het lastiger om leerstof op te nemen.

Daarnaast heb je slaap nodig om informatie op te slaan. ’s Nachts verwerk je de indrukken en de informatie die je overdag hebt opgedaan.

Gezondheidsproblemen

Naar schatting kampt 90 procent van de mensen met slapeloosheid daarnaast met een ander gezondheidsprobleem. Slaapstoornissen en chronisch slaaptekort verhogen het risico op:

een hartaanval

hartfalen

een onregelmatige hartslag

een hoge bloeddruk

een beroerte

diabetes type 2

Depressie

Na een slechte nacht ben je de volgende dag misschien chagrijnig of somberder dan anders. Langdurig slaapgebrek en slaapstoornissen kunnen zelfs bijdragen aan het ontstaan van een depressie. Mensen die een lange tijd slecht slapen, lopen meer risico op het ontwikkelen van depressieve klachten.

Het is nog niet duidelijk wat precies het verband is tussen slaapproblemen en depressie. Ze gaan vaak wel hand in hand. Veel mensen met een depressie slapen slecht. Een minderheid van de mensen met depressieve klachten slaapt juist extra veel.

Huidveroudering

Je hebt je schoonheidsslaapje echt nodig. Na een avondje doorhalen, heb je de volgende dag misschien al last van een pips gezicht en dikke ogen. Aanhoudend slaapgebrek kan zelfs leiden tot meer fijne lijntjes, donkere kringen onder de ogen en een doffe huid.

Als je weinig slaapt, maken je bijnieren meer cortisol aan. Dit hormoon komt ook vrij als je gestrest bent. Cortisol heeft een aantal negatieve effecten op je huid. Zo vermindert het de productie van hyaluronzuur, waardoor je huid droger wordt. Bovendien beschadigt het de barrièrefunctie van je huid. Daarnaast wordt het collageen in je huid stugger en kan een teveel aan collageen er zelfs voor zorgen dat er collageen wordt afgebroken.

Gewichtstoename

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat weinig slapen het risico op overgewicht vergroot en het moeilijker maakt om wat af te vallen. Dat komt niet omdat je tijdens het slapen veel calorieën verbrandt.

Als je slecht slaapt, maak je meer van het hormoon ghreline aan. Ghreline wekt de eetlust op. Heb je een slaaptekort, dan produceer je juist minder van het hormoon leptine. Kortom: je krijgt meer trek. Bovendien zorgt een slaaptekort uiteraard voor vermoeidheid, waardoor je waarschijnlijk minder beweegt en meer trek krijgt in energierijk voedsel.